De Roos van Leary: wat is het en hoe gebruik je het?
Auteur: Hanna Lankhorst
Laatst bijgewerkt op: 13 juni 2024
Vaak zijn we in ons werk op zoek naar manieren om communicatie- en interactievaardigheden te verbeteren. Tijdens projecten zien we dat teams het lastig vinden om te communiceren. De Roos van Leary tool helpt je hierbij. Dit interactie-model, ontwikkeld door psycholoog Timothy Leary, helpt je te begrijpen hoe je eigen gedrag invloed heeft op het gedrag van anderen. In deze blog vertellen we je:
De Roos van Leary is ontwikkeld in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Timothy Leary, een Amerikaanse psycholoog, ontwikkelde dit model om de interactie tussen mensen in kaart te brengen. Hij ontdekte dat gedrag van mensen invloed heeft op gedrag en communicatiestijlen van andere mensen. Dit werd de basis van de Roos van Leary. Het model heeft sindsdien talloze professionals geholpen om hun communicatie te verbeteren.
Het model van de Roos van Leary is visueel opgebouwd. Het bestaat uit twee assen. Op de verticale as staat bovenaan ‘boven’ en beneden aan de as ‘onder’. De horizontale as loopt van ‘tegen’ (links) naar ‘samen’ (rechts). Door deze assen ontstaan vier kwadranten die de interactiestijlen vertegenwoordigen: boven-tegen, onder-tegen, boven-samen en onder-samen. Boven-tegen gedrag wordt ook wel aanvallend gedrag genoemd. Mensen nemen graag zelf de leiding en laten dit liever niet aan anderen over. Onder-tegen gedrag is meer defensief, je bent kritisch en neemt soms misschien een opstandige houding aan. Deze twee kwadranten versterken elkaar. Als iemand overtuigend de leiding neemt en weinig aan anderen overlaat, zul je zien dat jij of een collega een meer opstandige houding aanneemt. Boven-samen gedrag is ook leidend gedrag, maar meer helpend dan boven-tegen. Je wil er graag samen uitkomen en helpt en ondersteunt anderen. Onder-samen gedrag is een meer volgende en meewerkende stijl van gedrag, je volgt graag de plannen van anderen. Ook hier geldt wanneer je je volgend opstelt, je collega sneller het voortouw neemt. Door bewust te kiezen welk gedrag je vertoont, beïnvloed je het gedrag van je collega’s. Een handige tool dus!
Meer lezen over gedrag beïnvloeden?
Het is tijd om de theorie naar de praktijk te vertalen. Hoe gebruik je de Roos van Leary in je dagelijkse werkomgeving? Begin met het onderzoeken van je eigen gedrag, neem je bijvoorbeeld de leiding in een vergadering en wacht je totdat anderen dat doen?
Probeer te bedenken in welk kwadrant van de Roos van Leary je op dat moment zit. Wees je er ook van bewust welk gedrag je bij anderen oproept met je eigen gedrag. Wil je bijvoorbeeld meer initiatief tonen in vergaderingen? Dan kan je proberen meer gedrag uit het boven-tegen of boven-samen kwadrant te vertonen. Het doel is niet om eenzelfde soort gedrag uit een bepaald kwadrant te laten zien, maar om flexibel te worden in het schakelen tussen kwadranten, afhankelijk van de situatie.
Hoewel de Roos van Leary een krachtig model is, zijn er enkele valkuilen waar je rekening mee moet houden. Probeer het gedrag van mensen niet op basis van één situatie te generaliseren. Dus als je collega een stevige, misschien zelfs felle houding aanneemt, betekent dat niet dat ze dat gedrag altijd vertonen. Daarnaast is het belangrijk om in gedachten te houden dat de Roos van Leary geen waardeoordelen geeft. Geen enkel kwadrant is ‘beter’ of ‘slechter’ dan de andere. Het gaat erom dat je de situatie goed beoordeelt en het juiste gedrag voor dat moment kiest. Tot slot, onthoud dat communicatie tweerichtingsverkeer is. Jouw gedrag kan de reactie van anderen beïnvloeden, maar het omgekeerde geldt ook!
Medewerkers meenemen in verandering? Volg een green belt training!
De 14 management principes van Toyota vormen de basis van het Toyota Production System (TPS), waaruit lean is ontstaan. Lees hier meer!
Leer hoe je berekeningen maakt die je helpen om processen te begrijpen. Bijvoorbeeld de doorlooptijd en de proces efficiency.
Het VUCA model wordt toegepast in verschillende sectoren. Het is een tool die je helpt te bepalen wanneer je welke acties onderneemt.