De 5 stappen van het ADKAR-model

Het ADKAR-model in het kort

Het ADKAR-model is ontwikkeld door Prosci in de jaren ’90 en richt zich op de individuele kant van organisatieverandering. De aanleiding was duidelijk: veel verandertrajecten mislukten omdat medewerkers niet mee veranderden.

Het uitgangspunt van ADKAR is simpel maar krachtig: een organisatie verandert pas écht als de mensen binnen die organisatie mee veranderen. Het model maakt de individuele stappen van verandering zichtbaar en hanteerbaar. Zo helpt het managers en veranderaars te begrijpen welke voorwaarden nodig zijn om medewerkers door een verandering te begeleiden en waar mogelijke weerstand kan ontstaan. ADKAR staat voor Awareness, Desire, Knowledge, Ability en Reinforcement: de vijf bouwstenen die nodig zijn om gedrag duurzaam te veranderen.

ADKAR-model

De vijf stappen van het ADKAR-model

Awareness (Bewustzijn) – begrijpen waarom de verandering nodig is.
Desire (Verlangen) – bereid zijn en de persoonlijke wil hebben om de verandering te ondersteunen.
Knowledge (Kennis) – weten hoe de verandering in de praktijk wordt doorgevoerd.
Ability (Vaardigheid) – beschikken over de capaciteit en vaardigheden om de verandering daadwerkelijk uit te voeren.
Reinforcement (Bekrachtiging) – positieve feedback, waardering en ondersteuning ontvangen om de verandering vast te houden.

Goed om te weten: De vijf stappen van ADKAR worden niet altijd lineair doorlopen. Soms moet je een stap terug of kan er een stap overgeslagen worden.

Een voorbeeld uit de praktijk

De afgelopen jaren zijn er steeds meer systemen en digitale tools bijgekomen, waardoor het ziekenhuis heeft besloten een nieuw, overkoepelend elektronisch patiëntendossier (EPD) in te voeren. De managers presenteren het nieuwe systeem aan het team.

Verpleegkundige Anna begrijpt eerst waarom de verandering nodig is (Awareness). Ze ziet ook meteen het voordeel voor haar eigen werk: minder dubbel werk en snellere overdracht van patiëntinformatie (Desire).

Vervolgens krijgt ze gerichte training over het gebruik van het nieuwe systeem (Knowledge) en oefent actief met ondersteuning van een collega (Ability). Na een paar weken ontvangt ze positieve feedback en wordt haar inzet erkend door het afdelingshoofd tijdens een teamoverleg (Reinforcement).

Dankzij deze stapsgewijze begeleiding neemt Anna de verandering volledig over en werkt ze nu zelfstandig en zelfverzekerd met het nieuwe EPD.

Wat levert het op?

Het ADKAR-model maakt duidelijk dat succesvolle verandering begint bij het individu. Elke medewerker doorloopt zijn of haar eigen veranderproces en juist dat maakt dit model zo waardevol in de praktijk. Het helpt managers en veranderaars om te zien welke stap al is bereikt en waar nog extra ondersteuning nodig is. Zo kunnen interventies gericht en effectief worden ingezet: soms is extra uitleg en communicatie nodig om bewustzijn te creëren (Awareness), soms training of oefenen om kennis en vaardigheden te versterken (Knowledge en Ability). In andere gevallen is vooral begeleiding, coaching en positieve feedback nodig om nieuw gedrag te verankeren (Reinforcement).

Het ADKAR-model biedt dus niet alleen een diagnose-instrument, maar ook een praktisch handvat om medewerkers stap voor stap door verandering te begeleiden. Door te focussen op bewustzijn, verlangen, kennis, vaardigheden en bekrachtiging, maak je verandering niet alleen mogelijk, maar ook duurzaam. Zo groeit niet alleen de organisatie, maar ook de mensen die er deel van uitmaken en dát is de sleutel tot echte verandering.

Wil jij weerstand in projecten voorkomen en aan de slag met gedragsverandering? Tijdens de green belt opleiding gaan we hier actief mee aan de slag en leer jij succesvol een leiderschapsrol aannemen tijdens verandertrajecten!

Heb je een vraag?

Roos helpt je graag! Neem contact met ons op via het contactformulier. We beantwoorden je vraag altijd binnen één werkdag.

Contact

Alle artikelen bekijken

Veranderkunde

Vijfkrachtenmodel van Porter: inzicht in concurrentiekracht

Het Vijfkrachten model helpt organisaties om de aantrekkelijkheid en winstgevendheid van een bedrijfstak te analyseren. Door vijf krachten in kaart te brengen, krijg je zicht op de dynamiek van de markt en de factoren die jouw concurrentiepositie bepalen.

Ontdek de klantreis: 5 fases en een effectief achtstappenplan

Lean six sigma

Projectmanagement

Ontdek de klantreis: 5 fases en een effectief achtstappenplan

Als organisatie wil je graag goed je klant begrijpen, zodat je levert wat je klant wil. Dit proces wordt ook wel de klantreis of customer journey genoemd. Het is een handig hulpmiddel om inzicht te krijgen in de ervaringen van klanten tijdens hun contactmomenten met een organisatie.

Betekenis van het INK-model + de 5 organisatiegebieden