Wat is een proces?

Organisaties bestaan uit processen. Dit zijn activiteiten die je op regelmatige basis uitvoert met een bepaald doel. Bijvoorbeeld het proces indiensttreding, om nieuwe collega’s op hun eerste werkdag goed te laten starten. Of het facturatieproces, om facturen te betalen. In dit artikel leggen we je uit wat een proces is, waar processen uit bestaan en welke verschillende soorten processen er zijn.

Auteur: Roos Spanjer Laatst bijgewerkt op: 30 september 2024
Value stream map maken

Wat is een proces?

En wat voor soorten zijn er? Als je met lean aan de slag gaat, richt je je op procesoptimalisatie. Maar dan is het wel handig om te weten wat een proces is.

In dit artikel lees je:

  • Wat een proces is.
  • Uit welke componenten ze bestaan.
  • En wat voor typen er zijn.

De definitie van proces

Een veelgebruikte definitie luidt als volgt:

“Veel voorkomende activiteiten die regelmatig opnieuw worden uitgevoerd. Een proces is een serie van opeenvolgende activiteiten. Deze activiteiten hebben een duidelijk doel: een eindresultaat.”

Het zijn dus een aantal activiteiten die elkaar opvolgen met als doel een bepaald resultaat. Vaak doe je dit min of meer op dezelfde manier, het wordt een routine of gewoonte. Elke dag improviseren hoe je iets wilt gaan doen kost namelijk onnodige energie. Daarom zijn er in veel organisaties afspraken over werkprocessen, bijvoorbeeld vastgelegd in een protocol, procedure of werkinstructie. Deze standaardisatie komt de kwaliteit ten goede en geeft ook een mooie basis om weer verder te verbeteren.

De vijf componenten

Elk proces bestaat uit vijf componenten.

Dit zijn:

  1. Supplier
  2. Input
  3. Process
  4. Output
  5. Customer

Een handig model om dit eenvoudig in kaart te brengen is de SIPOC (alle eerste letters). Hiermee baken je de scope af, door te bepalen vanaf waar tot waar het proces loopt.

Supplier

De supplier of leverancier is degene die de input levert waarmee het proces gestart wordt. Dit is bijvoorbeeld een collega die een ICT-melding doet, een patiënt met klachten waarvoor hij hulp zoekt of een inwoner van de gemeente die een melding doet van zijn verhuizing. De supplier is altijd een persoon of groep.

Input

De input is de trigger waarmee het proces gestart wordt. Niet alle processen worden constant uitgevoerd, want het start pas als er een trigger is, dus als een supplier input levert, het tijd is voor de salarisrun of het jaarlijkse tevredenheidsonderzoek.

Input kan zijn:

  • Informatie (gesproken of geschreven)
  • Grondstoffen
  • Een werkafspraak (elke eerste van de maand iets opleveren)

Process

De stappen zijn de activiteiten die gedaan worden om te komen tot een bepaald resultaat. Het zijn activiteiten die je formuleert als processtap.

Bijvoorbeeld:

  • Registreren melding
  • Controleren gegevens
  • Afnemen bloed
  • Accorderen factuur

Output

De output is het resultaat van het proces, zoals een in elkaar gezette fiets, een oplossing voor het ICT-probleem of een genezen patiënt. De output is een transformatie van de input. Waar de input nog een melding was met een ICT-probleem, is de output een oplossing. De klachten van de patiënt hebben geleid tot een diagnose of misschien zelfs wel een behandeling of genezing. Wat de output precies is, ligt aan de scope die je kiest.

Customer

Deze output realiseer je voor de customer (ook wel ‘klant’) van het proces, degene die de fiets koopt, die blij is met de ICT-oplossing of genezen wil worden van zijn/haar klachten. De customer is net als de supplier ook een persoon. Soms is de customer dezelfde persoon als de supplier.

Interim management

Verschillende typen

Er zijn verschillende typen processen. Zo kun je bijvoorbeeld onderscheid maken tussen:

  • Primaire processen
  • Ondersteunende processen
  • Bestuurlijke processen

Primair

Het primaire proces is de core business van de organisatie, ook wel het bestaansrecht van de organisatie. In een ziekenhuis is dat zorg leveren, in het onderwijs lesgeven en bij een gemeente is dat het ondersteunen van burgers bij de samenleving. Alles draait in deze organisaties om het uitvoeren van het primaire proces.

Ondersteunend

Daarnaast heb je alle processen die het primaire proces ‘mede mogelijk maken’. Zoals het zorgen dat de ICT-structuur staat en alle systemen goed werken, dat het gebouw wordt schoongemaakt en dat er bekwame mensen worden aangenomen. Dit zijn typische ondersteunende processen, met een interne klant. Want de klanten van deze processen werken altijd in dezelfde organisatie.

Bestuurlijk

Naast primaire en ondersteunende zijn er bestuurlijke processen te onderscheiden. Dit zijn de processen die zich richten op het bepalen en uitvoeren van de koers van de organisatie. Bijvoorbeeld het vertalen van de meerjarenstrategie naar een jaarplan en een begroting. Deze processen creëren doelen en kaders voor de primaire en ondersteunende processen.

Met lean focus je op het verbeteren. Voor je daarmee begint, kan het handig zijn om alle werkprocessen binnen je organisatie in beeld te hebben. Aan de hand van dat overzicht kun je bekijken waar je gaat beginnen. Een goed begin is bijvoorbeeld het verbeteren van een proces waar veel verspillingen in voorkomen. Zo weet je namelijk dat je snel een mooi resultaat bereikt en collega’s enthousiast krijgt om verder te verbeteren. De kans op succes is dan het grootst!

Whitepaper lean six sigma Lean People

Whitepaper: Wat is lean six sigma?

Wil je weten wat lean six sigma inhoudt? Download dan onze whitepaper en leer alles over de basis van lean.

Ook interessant:

Alle artikelen bekijken
De 14 management principes van Toyota
De 14 management principes van Toyota

De 14 management principes van Toyota vormen de basis van het Toyota Production System (TPS), waaruit lean is ontstaan. Lees hier meer!

Vier berekeningen die inzicht geven in een proces
Vier berekeningen die inzicht geven in een proces

Leer hoe je berekeningen maakt die je helpen om processen te begrijpen. Bijvoorbeeld de doorlooptijd en de proces efficiency.

Het VUCA model: wat is het?
Het VUCA model: wat is het?

Het VUCA model wordt toegepast in verschillende sectoren. Het is een tool die je helpt te bepalen wanneer je welke acties onderneemt.

Alle artikelen bekijken