De improve fase: fase 4 van de DMAIC-structuur

Eindelijk actie! In de improve fase van een lean project ga je aan de slag met verbeteringen. In dit artikel ontdek je hoe je verspilling elimineert, variatie vermindert en mensen en machines ontlast in één krachtige stap. Leer welke tools je hiervoor inzet, zoals 5S, FMEA of poka yoke en hoe je resultaat boekt dat blijft hangen.

Auteur: Roos Spanjer Laatst bijgewerkt op: 22 oktober 2025

Eindelijk verbeteren

In de improve fase van een lean project mag je eindelijk aan de slag met het verbeteren van je proces. Maar hoe pak je dat aan?

Lean projecten worden uitgevoerd volgens de DMAIC-structuur. Dit betekent dat je eerst je probleem goed helder probeert te krijgen. Vervolgens breng je het proces waarin het probleem zich voordoet in kaart en analyseer je de knelpunten. En dan kun je eindelijk echt aan de slag met verbeteren!

Voor elk proces zijn er andere verbeteringen relevant. Toch zijn er bepaalde dingen waar je in de improve fase op kunt letten.

de improve fase

In dit artikel vertellen we je wat je precies doet in de improve fase en lichten we drie dingen toe waar je je op kunt richten:

  • Verspillingen elimineren
  • Mensen en machines ontlasten
  • Variatie verminderen

Activiteiten in de improve fase

In de improve fase draait alles om het creëren van flow in je proces: werk dat soepel doorstroomt, zonder wachttijd, onderbrekingen of omwegen. Je kijkt kritisch naar elke stap en vraagt je af: loopt hier iets vast? Zo ja, waar loopt het vast en hoe kunnen we dit beter laten stromen?

Door verspillingen te elimineren, taken beter op elkaar af te stemmen en knelpunten weg te nemen, ontstaat een proces waarin waarde zonder haperingen naar de klant stroomt. Ook tools zoals 5S, one piece flow of line balancing helpen je daarbij om processen overzichtelijker, efficiënter en meer in balans te maken.

Zodra de flow op orde is, richt je het proces in volgens het pull-principe: leveren op basis van de klantvraag. Zo voorkom je overproductie, onnodige voorraad of overbelasting van mensen en middelen. Het resultaat? Minder drukte, meer overzicht en een proces dat precies levert wat de klant nodig heeft op het juiste moment.

Pas daarna komt de stap om het proces te stabiliseren en variatie te verminderen. Zo bouw je van soepel lopende processen naar voorspelbare prestaties: processen met een hoge kwaliteit.

8 verspillingen

Verspillingen elimineren

Eén van de gebieden waar je in de improve fase naar kunt kijken zijn de acht verspillingen van lean. Dit zijn acht categorieën die je helpen om knelpunten in processen te herkennen. Deze acht zijn:

  1. Beweging (van mensen rondom het proces)
  2. Transport (vervoer van goederen)
  3. Wachten (op benodigdheden, goederen of informatie)
  4. Voorraad (van spullen of werk)
  5. Fouten (alles wat niet in één keer goed gaat)
  6. Talent (mensen die niet juist ingezet worden of talent dat niet benut wordt)
  7. Overproductie (teveel maken van iets)
  8. Overbewerking (meer handelingen uitvoeren dan nodig)

Het elimineren van verspillingen is een manier om je proces te verbeteren.

Mensen en machines ontlasten

Een tweede verbetergebied zit hem in het ontlasten van mensen en machines in het proces. Soms komt het voor dat de werkdruk onevenredig verdeeld is. Bepaalde mensen hebben het veel drukker dan anderen. Of je hebt te maken met een piekmoment in de werkzaamheden, bijvoorbeeld aan het einde van de maand als de salarissen betaald moeten worden.

Ook machines worden op sommige momenten te zwaar belast, waardoor ze kapot gaan. Denk aan een website die eruit knalt op het moment dat er te veel bezoekers zijn. Door een proces gelijkmatiger in te richten, verloopt het proces beter. Naast dat je mensen en machines ontlast is de doorstroom ook sneller. Wil je hier meer over weten, verdiep je dan eens in de ’theory of constraints’.

variatie

Variatie verminderen

Naast het ontlasten van mensen en machines kun je in de improve fase ook kijken naar variatie in je proces. Het principe van variatie komt bij six sigma vandaan. Hierbij kijk je of iets de ene keer anders gaat dan de andere keer.

Voorbeelden van variatie:

  • Het versturen van een factuur duurt de ene keer drie en de andere keer tien dagen (variatie in doorlooptijd).
  • De ene medewerker doet zijn werk net iets anders uit dan de andere medewerker (variatie in uitvoering).
  • Een melding kun je doen door een mail te sturen, een digitaal formulier in te vullen, door te bellen of door bij iemand langs te lopen (variatie in toegangskanaal).

Door op zoek te gaan naar de oorzaken van variatie en deze te verwijderen, maak je het proces stabieler. En hoe stabieler, hoe beter.

Tools voor de improve fase

Er zijn verschillende tools die je in de improve fase van een verbeterproject kunnen helpen om het proces te verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan:

  • 5S: een methode om de werkplek te organiseren en te standaardiseren. Door te scheiden, schikken, schoonmaken, standaardiseren en stand te houden, ontstaat een overzichtelijke en veilige werkomgeving waarin afwijkingen sneller opvallen.

  • FMEA (Failure Mode and Effects Analysis): een gestructureerde manier om risico’s van verbeteringen die je doorvoert in een proces te herkennen en te voorkomen. Je brengt mogelijke fouten in kaart, beoordeelt hun impact en neemt maatregelen om ze te voorkomen nog vóór ze optreden.

  • Poka yoke: letterlijk “foutpreventie”. Met kleine slimme aanpassingen in het proces of in hulpmiddelen zorg je ervoor dat fouten niet (meer) kunnen ontstaan, bijvoorbeeld door een stekker die maar op één manier past.

  • Line balancing: helpt om de werkverdeling in evenwicht te brengen. Door taken gelijkmatig te verdelen, voorkom je wachttijden, overbelasting of stilstand en zorg je dat het werk soepel doorstroomt.
  • One piece flow: het streven naar het continu laten doorstromen van één product of taak door het proces, in plaats van in batches te werken. Dit vermindert wachttijd, maakt fouten sneller zichtbaar en zorgt voor snellere doorstroming naar de klant.

De volgende fase, en laatste fase van de DMAIC, is de control fase. Het doel van deze fase is vooral om de resultaten te borgen die je in de improve fase hebt geïmplementeerd. Meer weten? Lees dan dit artikel.

Green belt training

Green belt training volgen?

Wil je deze tools leren toepassen in jouw eigen verbeterprojecten? Kijk dan eens bij onze green belt training.

24 november, 15 december, 26 januari, 23 februari, 23 maart
13 en 20 januari, 3 en 10 februari, 3 en 10 maart 2026
Of bekijk alle opties
Vijfkrachtenmodel van Porter: inzicht in concurrentiekracht
Vijfkrachtenmodel van Porter: inzicht in concurrentiekracht

Het Vijfkrachten model helpt organisaties om de aantrekkelijkheid en winstgevendheid van een bedrijfstak te analyseren. Door vijf krachten in kaart te brengen, krijg je zicht op de dynamiek van de markt en de factoren die jouw concurrentiepositie bepalen.

Ontdek de klantreis: 5 fases en een effectief achtstappenplan
Ontdek de klantreis: 5 fases en een effectief achtstappenplan

Als organisatie wil je graag goed je klant begrijpen, zodat je levert wat je klant wil. Dit proces wordt ook wel de klantreis of customer journey genoemd. Het is een handig hulpmiddel om inzicht te krijgen in de ervaringen van klanten tijdens hun contactmomenten met een organisatie.

Betekenis van het INK-model + de 5 organisatiegebieden
Betekenis van het INK-model + de 5 organisatiegebieden

Het INK-model helpt organisaties om overzicht te krijgen over alle onderdelen van de bedrijfsvoering en biedt concrete handvatten om prestaties systematisch te verbeteren.

Alle artikelen bekijken