Ishikawa diagram voorbeelden + gratis template!

Voorbeelden van de Ishikawa

Een Ishikawa diagram is een tool die je helpt om een goede oorzaakanalyse te doen. Het model lijkt op een vis met een kop en zes graten. Die zes graten staan voor zes categorieën die je gaan helpen bij het vinden van oorzaken. In een lean project gebruik je dit model vaak in de analyse fase op het moment dat je het proces goed in kaart hebt gebracht. Je gaat dan analyseren waardoor knelpunten in het proces ontstaan.

In dit artikel geven we je een aantal voorbeelden hoe je een Ishikawa diagram kunt toepassen.

Ishikawa diagram: wat is het?

Betekenis van de graten van de vis

Even een korte herhaling, waar stonden die graten ook alweer voor?

De zes graten beginnen allemaal met de letter M:

Mens: Is het duidelijk voor de mensen in het proces wat ze moeten doen? Hebben de mensen de juiste skills en opleiding voor het werk?
Machine: Gebruik je de juiste machines en software? Kunnen we deze veilig gebruiken?
Meting: Hoe meten we de kwaliteit? En op welke momenten meten we dit?
Materiaal: Welke materialen gebruiken we? Wat is de kwaliteit van deze materialen?
Milieu: Hoe is de omgeving? Hoe ziet de werkruimte eruit? Is het er stil of is er juist veel omgevingsgeluid?
Methode: Is het proces op een handige en praktische manier ingericht? Werken mensen ook volgens het proces of hebben ze hun eigen workarounds?

Hoe start je met een Ishikawa?

Zorg dat je de visgraat tekent of ons handige template downloadt!
Werk het probleem uit in de kop. Zorg ervoor dat je het probleem concreet maakt, bijvoorbeeld 40% van de nieuwe HR-medewerkers heeft niet binnen twee maanden het inwerkprogramma afgerond.
Ga iedere graat langs en bedenk de mogelijke oorzaken van je probleem in de kop. Ga zo verder tot je alle zes de M’s gehad hebt.

Hieronder geven we je twee Ishikawa diagram voorbeelden!

Ishikawa diagram voorbeeld: Het onderwijs

Bij een onderwijsinstelling vallen de prestaties van de studenten tegen. Dit collegejaar heeft minder dan de helft van de studenten het eerste vak van het jaar gehaald. Docenten en studenten gaan samen op zoek naar de oorzaak hiervan.

Probleem in de kop: Meer dan de helft van de studenten (56%) heeft het eerste vak niet gehaald.

De oorzaken:

Mens: Onvoldoende gekwalificeerde docenten, gebrek aan motivatie bij studenten, studenten hebben nog te weinig skills voor dit vak
Machine: Computers op school hebben geregeld een storing
Meting: Geen regelmatige toetsen, maar één meetmoment, gebrek aan feedback van docenten aan studenten
Materiaal: Verouderde lesmaterialen, gebrek aan digitale middelen, slechte kwaliteit boeken
Milieu: Volle klassen, weinig ventilatie in leslokalen, veel lawaai van het verkeer buiten
Methode: Ineffectieve lesmethoden, onduidelijke lesplannen

De onderwijsinstelling gaat de oorzaken in de categorie ‘Mens’ verder onderzoeken, omdat ze denken dat de tegenvallende resultaten in een combinatie zien van ongekwalificeerde docenten en de skills van studenten. Op deze oorzaken doen ze een root cause analysis, om de wortel van het probleem te onderzoeken.

Ishikawa diagram voorbeeld: De zorg

Een ander voorbeeld komt uit de zorg. Een ziekenhuis merkt namelijk op dat het laatste jaar meer fouten zijn gemaakt bij het verstrekken van medicatie. Ze passen de Ishikawa toe om te kijken wat de oorzaken van dit probleem zijn.

Probleem in de kop: Aan 1 op de 100 patiënten is afgelopen jaar onjuiste medicatie verstrekt

De oorzaken:

Mens: Verpleegkundigen ervaren een hoge werkdruk, menselijke fout zoals een vergissing, leerling-verpleegkundigen verstrekken te vroeg in hun opleiding medicatie
Machine: Computers staan onjuist geïnstalleerd, medicatiescanners werken niet goed
Meting: Geen controles bij onderbezetting
Materiaal: Verkeerde medicatie geleverd, voorraadbeheer wordt onvoldoende bijgehouden, etiketten plakken onvoldoende en vallen soms van doosjes af
Milieu: Hectische afdeling, soms weinig verlichting
Methode: Soms gebrekkige communicatie, nieuwe medewerkers hebben een andere werkwijze aangeleerd

Het ziekenhuis gaat ervoor zorgen dat het voorraadbeheer op orde komt. Ook gaan ze in gesprek met leveranciers en passen ze de etiketten aan. Als daarna nog fouten gemaakt worden, zoomen ze in op de andere oorzaken.