Stakeholderanalyse
Zeven typen stakeholders
Bij de start van een project, normaal gesproken in de define fase, is het slim om een stakeholderanalyse te doen. Bij een stakeholderanalyse breng je alle stakeholders (belanghebbenden) in kaart.
Belanghebbenden zijn alle personen, organisaties of instanties die beïnvloed worden door waar jij met je project mee aan de slag gaat. Uit een stakeholderanalyse komt vaak een communicatieplan voort: hoe ga je de betrokken stakeholders betrekken en informeren?
In dit artikel lees je:
Er zijn verschillende redenen om een stakeholderanalyse te doen. Een belangrijke daarvan is draagvlak creëren. Door alle belanghebbenden in kaart te brengen, weet je ook wie je moet informeren en/of betrekken. Zo weet je zeker dat je geen mensen vergeet mee te nemen.
Conflicterende belangen signaleer je op tijd, net als dat je kansen voor samenwerking eerder inziet. Als mensen in een vroeg stadium betrokken worden, geef je ze ook de mogelijkheid mee te praten en/ of te denken.
Er zijn verschillende manieren om een stakeholderanalyse te doen. Eén daarvan is met behulp van het Stakeholder Salience Model. Dit model kijkt naar drie kenmerken bij belanghebbenden: macht, legitimiteit en invloed.
Macht, urgentie en legitimiteit worden in drie overlappende cirkels weergegeven. Dit zorgt uiteindelijk voor zeven verschillende typen stakeholders die je kunt indelen in drie categorieën: latente stakeholders, verwachte stakeholders & ultieme stakeholders.
Stakeholders die één van de drie kenmerken bezitten worden latente stakeholders genoemd. Dit zijn slapende, zwakke/discrete en veeleisende stakeholders.
Een slapende stakeholder oefent zijn macht niet uit, omdat hij geen urgentie ziet en geen legitimiteit heeft. Deze stakeholder heeft wel de potentie om aan urgentie en legitimiteit te winnen door zijn macht te gebruiken.
De zwakke stakeholder heeft geen urgentie en macht, maar wel legitimiteit. Door het gebrek aan macht is deze stakeholder niet in staat het project of personen te beïnvloeden. Omdat hij ook geen urgentie heeft, zul je er niet veel last van hebben.
Deze stakeholder heeft een urgente vraag, maar heeft onvoldoende legitimiteit. Ook heeft de stakeholder geen macht die hij kan uitoefenen. Zonder legitimiteit en macht zal hij niks teweeg brengen. Deze stakeholders worden vaak over het hoofd gezien.
Als uit de stakeholderanalyse blijkt dat stakeholders twee van de drie kenmerken bezitten dan heb je te maken met verwachtende stakeholders. Zij begeven zich richting het midden van model.
Een dominante stakeholder beschikt over macht en legitimiteit. Zijn eis of claim is echter niet urgent. Deze stakeholder verwacht veel en krijgt vaak veel aandacht.
Een stakeholder is gevaarlijk wanneer deze macht bezit en een urgente claim of eis heeft, maar onvoldoende legitimiteit. De stakeholder kan dwingend zijn en zelfs gewelddadige middelen gebruiken. Het is van groot belang gevaarlijke stakeholders te onderkennen. Het is echter niet altijd noodzakelijk om aan hun claim te voldoen.
De afhankelijke stakeholder heeft een urgente en legitieme eis, maar het ontbreekt hem aan macht. Hierdoor is de stakeholder afhankelijk van anderen. Zoals bijvoorbeeld een dominante stakeholder, die wel de macht heeft om de wil van de afhankelijke stakeholder op te leggen.
Een ultieme stakeholder heeft zowel macht, urgentie en legitimiteit. Deze stakeholder krijgt het makkelijkste dingen voor elkaar. Het is daarom goed deze stakeholders te betrekken en te vriend te houden.
Naast het Stakeholder Salience Model, zijn er ook andere modellen waarmee je stakeholders in kaart kunt brengen. Bijvoorbeeld door te kijken naar invloed en belang. Maar ook door onderscheid te maken tussen primaire, secundaire & interface stakeholders.
Het belangrijkste is dat je iedereen in beeld hebt en dat je nadenkt over hoe je deze stakeholders gaat informeren en betrekken. Dit voorkomt problemen gedurende je project.
Wil je leren hoe je in de context van een project een stakeholderanalyse doet? Volg dan onze green belt training waarin je zelf aan de slag gaat met een verbeterproject.
Goede samenwerking is essentieel voor het verbeteren van processen. Daarom is het belangrijk je ook te richten op de onderlinge verhoudingen in een team. De piramide van Lencioni is een praktisch model dat helpt om de juiste stappen te zetten.
Een SMART-geformuleerde projectdoelstelling zorgt ervoor dat je houvast en richting hebt in een project. Hierdoor wordt het makkelijker om resultaten op te leveren omdat het voor de opdrachtgever, projectleider en het team duidelijk is wat er in het project moet gebeuren.
In dit artikel leggen we je in zeven stappen uit hoe je een gemba walk doet. Op deze manier doorloop je het proces, ontdek je wat er wel en niet goed gaat en kun je meteen aan de slag met verbeteren.